Сайыҥҥы сынньалаҥ

Сайын мин Дьокуускай куоракка «Кэскил» лааҕырга сынньанан кэллим. Олус да үчүгэй айылҕалаах сиргэ турар лааҕыр. Тула барыта бэс чагда, онон-манан тииҥнэр оонньууллар. Оҕолор бары сэргэх, бэһиэлэй дьоннор, өрүү күлэ-үөрэ сылдьаллар. Ким да кимтэн даҕаны санаатын кистээбэт. Вожатайдар кыраһыабай баҕайылар, бары өттүгэр барытыгар талааннаахтар, бэһиэлэйдэр, оҕону өйдүүллэр.

         Мин бу лааҕырга элбэх, араас табаарыстанным. Элбэҕи, саҥаны биллим-көрдүм, элбэххэ үөрэнним. Күн-түүн араас сонун күрэхтэр, оонньуулар тэриллэллэр. Онтон биир лааҕыр улахан күрэҕэр «Мисс и мистер Кэскил» диэн күрэххэ «Мистер Кэскил» буолбутум. Ити күрэххэ көмөлөспүт доҕотторбор махтанабын. Кинилэри хаһан да умнуом суоҕа, «Кэскил» лааҕыры эмиэ.

         Уонна төрөппүттэрбэр махталым улахан, бу маннык үчүгэй лааҕырга ыыппыттарыгар. Манна сылдьан уойбут, уһаабыт этим, өссө күүһүрбүт, кыахтаммыт курдукпун. Хас биирдии оҕоҕо сүбэлиибин, сайынын лааҕырга баран сынньанар буолуҥ. Лааҕырга оҕо талаана арыллар, лидерство өттүнэн сайдаҕын, үөрэ-көтө санааны хаайбакка толору этинэр буолаҕын.

Андреев Айастаан, 9 кылаас.

Европа устун айан.

         Сайыҥҥы сынььалаҥ туохтааҕар да ордук. От үлэтэ саҕаланар, сир аһын хомуйааһына, дьиэни-уоту кыстыкка бэлэмнээһин. Мин сайын «Олоҥхо» лааҕырга сырыттым. Манна улуус оҕолоро мустан, ансамбль тэринэн К.Н.Никифоров «Хабытта Бэргэн» олоҥхотун туруорбуппут. Онон Республикаҕа Хаҥалас улууһугар Орто дойду сиригэр ыытыллыбыт Олоҥхо ыһыаҕар кыттан, Үөһээ Бүлүүлэр 3-с миэстэ буолан кэлбиппит.

         Атырдьах ыйыгар «Кылыһах» оҕо образцовай ансамбылын оҕолоро, салайааччыбыт Айталина Михайловна уонна Варвара Валерьевна буолан Европа дойдуларынан 50-ча буолан күүлэйдээн кэллибит. Барыта 14 куоракка 5 государствоҕа сырыттыбыт. Онтон Польша Варшава диэн киин куоратыгар ыллаан-туойан Сахабыт сирин культуратын көрдөрдүбүт. Соҕуруу дойду итиитэ суох, сииктээх баҕайы. Ардаатаҕына курулаччы түһэр. Итийэ соруннаҕына итийэр эбит. Париж куоракка тиийэн Эйфель башнятыгар, Аквабульварга, Диснейлеҥҥэ сырыттыбыт.

         Бу айаммытыгар төрөппүттэрбитигэр улаханнык махтанабыт. Оҕолорун инникилэрин туһугар 100 тыһыынчаны булан ыыппыттарыгар тапталбыт, махталбыт муҥура суох. Онон мин сайыҥҥы сынньалаҥмын кимнээҕэр үчүгэйдик атаардым.        (Ксенофонтова Ангелина, 9-с кыл)

         Европаҕа саамай сөбүлээбит куораттарым Варшава уонна Париж. Эйфель башнятыгар тахсан куораты көрөн олус сэҥээрбитим. Киэһэтин чаҕылыҥнас уоттарынан тыгара өссө ордук чаҕылхай көстүү эбит. Аквабульварга баар бары горкаларга барытыгар сылдьыбытым, араас оонньуулар элбэхтэрэ. Диснеленд бэйэтэ куорат курдук. Дом монстров, космическай хараабыл уонна да элбэх тутуулар бааллара. Киэһэ мультик геройдарын парада буолбута, ол наһаа үчүгэй этэ. Белорусияҕа Брест куоракка харчыбытын уларытан Миллионер да буолан ылбыппыт. Ол да буоллар дьиэбин наһаа ахтыбытым. Наһаа үчүгэй экскурсоводтаах этибит. Хас куорат биллэр-көстөр сирин туһунан кэпсиир. Сылдьыбыт куораттарбытыгар өрүс устун устан прогулкалаабыппыт. Айанныр автобуспут иһигэр «Мисс Евротур» диэн бэйэбит испитигэр күрэх ыыппыппыт. Манна Ангелина, Мария, Лилия кыттан миэстэлэспиттэрэ. Бу сырыыбытын хаһан да умнуом суоҕа. Парижтан ордук үчүгэй сир баара буолуо дуо?! (Тарагаева Чээнэ, 9-с кыл)

Быйыл  миэхэ  хаһан да умнуллубат сайын буолла. Биһиги  учууталбыт Мойтохонова Айталина Михайловналыын 17 оҕо буолан атырдьах ыйыгар Европа устун күүлэйдээн кэллибит. Бастаан  Москаҕа диэри самолетунан, онтон Брестка диэри пуойаһынан. Салгыы кыраныыссаны туораан Чехияҕа, Варшаваҕа тиийэн Бемово оройуонугар «Пикник по соседски» кэнсиэргэ кытынныбыт. Прагаттан саҕалаан оптуобуһунан күүлэйгэ барбыппыт. Онтон саамай кэтэһиилээх  дойдубар Францияҕа алтыс күммүтүгэр тиийбиппит.

Франция  саамай кыраһыабай куоратыгар, столицатыгар - Парижка араас кэрэхсэнэр  миэстэлэнэринэн сырыттыбыт. Киһи барыта истэн билэр, сылдьыбыт бары сөҕө көрбүт  Эйфель башнятыгар сылдьарбытыгар тыһыынчанан уоттара чаҕылыһа тыкпыттара.  Бу башняны Гюстав Эйфель айбытын истэрим, ол эрэн илэ көрөр олус үчүгэй эбит. Триумфальнай арка, онтон Елисейскэй хонуу  устун дьаарбайбыппыт. Фрагонар духуу музейа, Сена өрүскэ устуу – барыта наһаа астык этэ.

Дьэ, онтон Диснейленд аптаах дойдутугар сыалай күн  устата оонньоотубут-көрүлээтибит! Аттракцион арааһа, билэр мультгеройдарбыт парадтара - барыта хайдах эрэ аптаах түүл курдук! Аквабульварга араас эриллэҕэс сыырынан уу устун сырылаан түстүбүт, сөтүөлээтибит, джакузига сытан сынньанныбыт.

Онтон сырынан  аатырар  Голландияҕа тиийэн сыр оҥоруутун билистибит, сыыр арааһын  амсайдыбыт. Алмаас кырыылыыр фабрика5а  сырыттыбыт.

Салгыы Германия, төттөрү Польша, Белоруссия. Уон түөрт күн биллибэккэ да хаалла. Бокуой булан дьоммутун да ахтыбакка хааллыбыт.

Бииргэ барбыт оҕолор учууталбытын кытары биир дьиэ кэргэн курдук иллээхтик сырыттыбыт. Көрдөөх да тугэннэр элбэхтэр этэ. Биир дьикти түгэни ахтыахпын баҕарабын. Белоруссияҕа Дед Мороз резиденциятыгар сырыттахпытына Айталина Михайловна телефона үлэлээбэт буолбутугар,  кини  Мост  Желания устун хааман  туораан истэҕинэ эмискэ үлэлээн кэлбитэ олус дьикти этэ. Онон мин онно эппит баҕа санаам туолуо диэн итэҕэйэбин.

Инникитин  компьютернай технология, робототехника күүскэ сайдыбыт дойдутун  Японияны  көрөр баҕалаахпын.  (Фёдоров Стёпа, 8-с кылаас)

Учуутал, учуутал барахсан...

Бары билэрбит уонна бэлиэтээн ааспыппыт курдук алтынньы 5 күнэ—Учуутал күнэ. Дьэ бу бырааһынньыкка аналлаах биһиги оскуолабытыгар туох тэрээһиннэр буолан аастылар?

            Бастатан туран алтынньы 2 күнүгэр улууска сыл аайы ыытыллар «Үрдэл» эдэр учууталлар күрэхтэрэ буолла. Манна биһиги оскуолаттан 12 учуутал кыттан, араас түһүмэхтэри  чаҕылхайдык ааһан 12 хамаандаттан 3-с миэстэҕэ тиксэр чиэскэ тигистилэр. Эдэр, эрчимнээх учууталларыбытыгар итии эҕэрдэ!

            Учуутал күнэ, сыл аайы буоларын курдук, 11-с кылаас оҕолоро уһун переменаҕа учууталларга  торт бэлэхтэринэн саҕаланна. Истиҥ эҕэрдэни оҕолор ырыа ыллаан киэргэттилэр. Алтынньы 4 күнүгэр биһиги оскуолаҕа, быйыл, урут хаһан да буолбатах «Бэйэни салайыныы күнэ» ыытылынна. Учууталлар оҕолорго эрэнэн, үрдүкү кылаас оҕолоругар оскуоланы хаалларбыттара. Эрэнэр оҕолоругар кылаастарын уруоктарын быһааран, ыйан биэрдилэр. Манна үрдүкү кылаас оҕолоро бэйэлэрин учуутал оруолугар холонон көрдүлэр. Оскуола директорынан 10-с кылаас үөрэнээччитэ Михайлов Анатолий Владимирович, директоры иитэр үлэҕэ солбуйааччынан 11 кылаас үөрэнээччитэ Петрова Сиибиктэ, директоры үөрэх салаатыгар солбуйааччынан Дмитриева Уйгу буоллулар. Бу күн олус табыллан, учууталлар сынньанан, остолобуойга кытта оҕолор үлэлээн бэрт сэргэхтик үлэ барда. 2-с уруок кэннэ линейкаҕа оскуола администрацията күннээҕи сыалы-соруктары  билиһиннэрдэ. Бары сонурҕаан, астынан тарҕастылар. Ол күн түмүгүнэн Светлана Семеновна киирэн үлэлээбит оҕолорго мунньах оҥорбута. Оҕолортон учуутал буолар хайдах эбитий  диэн ыйыппытыгар, оҕолор бары бииргэ: «Учуутал буолар олус ыарахан, эппиэтинэстээх үлэ эбит,» - диэбиттэрэ. Түмүккэ Светлана Семеновна маннык тэрээһин хас сыл аайы буолуоҕа диэбитэ, биһигини үөрдүбүтэ.

(Николаева Сардаана, 10 кылаас)

Омук студеннарын кытта көрсүһүү.

Сэтинньи 12 күнүгэр биһиги оскуолабытыгар Хотугулуу-Илиҥҥи Федеральнай университетыгар тас омуктары кытта атастаһыкка кэлэн үөрэнэ сылдьар Польша, Финляндия студеннара кэлэн бардылар. Кинилэр  бу тыйыс айылҕалаах Саха сиригэр  олорор омуктар олохторун-дьаһахтарын, культураларын  үөрэтэр, көрөр-истэр сыаллаахтар эбит. Ыалдьыттары «Кылыһах» фольклор куруһуогар дьарыктанар оҕолор тойуктарынан, ырыаларынан көрүстүлэр. Салгыы Чап уустарын музейын, Тимофей Степанов хартыыналарын көрдүлэр. Музейы бэйэбит оҕолорбут: Павлов Аркадий (10кл), Андреев Айастаан (9кл), Ушницкий Алик (9кл), Федоров Степа (8кл) буолан, английскай тыл учуутала Павлова Татьяна Юрьевна көмөтүнэн, английскай тылынан кэпсээтилэр.  Салгыы повардар Людмила Ивановна уонна Мария Анатольевна кыһамньыларынан бэлэмнэммит сахалыы астаах остуол ыалдьыттарга тардылынна.

 Васильева Сахая, 9-с кылаас.

Чэбдигирдэр сүүрүү күнэ.

Балаҕан ыйын 22 күнүгэр «Чэбдигирдэр сүүрүү» күнэ буолан ааста. Оҕолор чөл олоҕу тутуһар үчүгэйин, эти-хааны оҕо саастан эрчийэр туһалааҕын өйдөөн, бу күн көхтөөхтүк кэлэн кытыннылар. Учууталлар эмиэ сүүрэн куоталастылар. 1 кылаастарга 1 м.—Дмитриев Оскар, 2м.—Иванов Алеша, 3м.—Егоров Клавдий, 1м.—Федотова Настя, 2м.—Родионова Сандаара. 2 кылаастарга: 1м.—Федотов Сергей, 2м.—Васильев Айсен, 3м.—Иванов Сахамин, 1м.—Семенова Джулиана, 2м.—Федотова Ангелина, 3м.– Семнова Дина. 3 кылаастарга: 1м.—Спиридонов Толя, 2м.—Мыскатов Ньургун, 3м.—Васильев Захар, 1м.—Саввинова Алина, 2м.—Егорова Кюннэй, 3м—Егорова Сардаана. 4 кылаастарга: 1м.— Константинов Павел, 2м.– Егоров Владик, 3м.—Будищев Айсен, 1м.—Габышева Дайаана, 2м.—Федотова Самира, 3м.—Слепцова Сандаара. 5 кылаастарга: 1м.– Николаев Ньургун, 2м.—Андреев Байсен, 3м.—Константинов Коля, 1м.—Саввинова Аля, 2м.—Чымыева Саргы, 3м.—Морфунова Мотя. 6 кылаастарга: 1м.—Семенов Кирилл, 2м.– Константинов Стас, 3м.—Герасимов Ваня, 1м.—Иванова Саня, 2м.—Иванова Сандаара, 3м.—Егорова Снежана. 7 кылаастарга: 1м.— Алексеев Мирик, 2м.—Кашлаков Марк, 3м.—Ильин Денис, 1м.– Кырджагастырова Сахая. 8 кылаастарга: 1м.—Иванов Петя, 2м.—Усов Стасик, 3м. –Мыскатов Гера, 1м.—Николаева Сахая, 2м.—Семенова Рада, 3м.– Мачахова Юля. 9 кылаастарга: 1м. Андреев Айастаан, 1м.—Тарагаева Чээнэ, 2м.—Саввинова Саша. 10 кылаастарга: 1м. _ Михайлов Толя, 2м.—Иванов Владик, 3м.—Павлов Аркадий, 1м.—Максимова Саргы. 11 кылаастарга 1м.—Петрова Сиибиктэ

(Максимова Саргы, 10 кылаас)

Салайааччы: Тарагаева Надежда Николаевна

Тел: 89679110722

Эл. Почта: taragaeva@yandex.ru